English | EN Design To Disrupt (2/2) 4 visionairs: Sander Duivestein, Gerd Leonhard, Arnout de Vries, Daan Roosegaarde
Jun 19, 2014
Vroeger hadden visionairs het makkelijk. Neem Jules Verne. Het duurde ruim een eeuw voordat zijn voorspellingen over ruimtevaart getoetst konden worden. Vroeger kon je nauwelijks worden afgerekend op wat je had voorzien. Nu is dat wel anders. Technologische ontwikkelingen gaan zo snel en zijn zo verweven met het dagelijks leven, dat visionairs vooral moeten oppassen om niet achter de feiten aan te hollen.
Gelukkig is er één houvast, en die heet SMACT. SMACT – in de betekenis van “smacked” – heeft alle basisingrediënten bijeengebracht en is tegenwoordig een disruptieve klap van formaat. Het is dé beproefde basisformule voor disruptief design. Overal om ons heen zien we het gebeuren. Zelfverzekerde uitdagers halen de oude garde in en geven ze het nakijken. Via het Internet of Things, de cloud, mobiele apps of een andere digitale technologie trekken nieuwe spelers massa’s mensen naar zich toe.
Hoe?
“Design to Disrupt” is een imperatief: denk er goed over na en doe het! Aan de slag dus, maar hoe precies? Deze hamvraag stelde VINT-visionair Sander Duivestein. Het begint natuurlijk met wat we “awareness” noemen: met inzien dat de nieuwe mogelijkheden er zijn. Na een langzame start en een hoop deceptie in deze 21ste eeuw heeft iedereen nu wel het gevoel dat we het “tipping point”, het kantelpunt, hebben bereikt. Vanaf nu gaan we echt in de versnelling. Eerder dit jaar kocht Facebook het immens populaire Whatsapp voor 19 miljard dollar en even later Oculus VR, de maker van de virtual-realitybril Oculus Rift voor 2 miljard. De echte mediaïsering gaat nu van start.
Voor het VINT-symposium 2014 – het twintigste! – had Sogeti vier visionairs opgelijnd: natuurlijk onze eigen Sander Duivestein, die op 17 juni in goed gezelfschap was van Gerd Leonhard, Ewout de Vries en Daan Roosegaarde.
Sander Duivestein
Het is belangrijk om kritisch naar dit soort ontwikkelingen te blijven kijken. Wat betekenen ze voor onze privacy? Die is dood, zei Mark Zuckerberg jaren geleden al. Dat mag zo zijn maar steeds meer mensen gaan daar rekening mee houden. Ze dekken zich in. Internet-bedrijven idem dito. Meestal met betere beveiliging. Tegelijkertijd zetten mensen zich steeds vaker te kijk. Letterlijk, met “selfies”. Al vroeg had Sander Duivestein 2013 uitgeroepen tot het jaar van de selfie. Samen op de foto met Beyoncé, een funeral selfie waar je oma op de achtergrond in de kist ligt, foto’s van jezelf en vrienden maken terwijl er op de achtergrond iemand van de brug wil springen. Zulke “life events” moet je vereeuwigen natuurlijk. Barack Obama en David Cameron lieten zich er ook toe verleiden door de Deense premier Helle Thorning-Schmidt op nota bene de begrafenis van Nelson Mandela.
En wat als iedereen zo meteen zijn eigen camera-drone met zich mee heeft vliegen? De Hexo+ haalt een snelheid van 70 kilometer per uur en met een paar zonnecellen en nieuwe batterijtechnologie is opladen nooit nodig. Voortschrijdende mediaïsering heeft altijd parallel gelopen met de sociale en maatschappelijke impact van nieuwe technologie. Media houden ons letterlijk een spiegel voor, vaak op het karikaturale af.
Met name bedrijven worden geraakt door digitale technologie. De houdbaarheid van beursnoteringen op de Standard &Poor-index is gedaald van 60 naar 18 jaar en zal straks nog maar 10 jaar bedragen. Onder leiding van Sander Duivestein deed VINT onderzoek naar de situatie op de AEX en trof daar hetzelfde beeld aan. Kennelijk krijgt de visionaire econoom Joseph Alois Schumpeter steeds meer gelijk. “Creative Destruction Whips through Corporate America” was de titel van een Innosight Executive Briefing in de winter van 2012. Het advies: “to survive and thrive business leaders must create, operate, and trade without losing control”. Maar dat is niet zo makkelijk wanneer “the single biggest reason companies fail is that they overinvest in what is as opposed to what might be”. Dat houdt business-goeroe Gary Hamel ons voor. Met Aegon kunnen we concluderen: “veranderen of verdwijnen, dat is de keuze”.
Gerd Leonhard
Bekijk hier de slides van Gerd.
Buiten de box denken is ontzettend moeilijk als je er eerst in bent gestampt. Volgens Gerd Leonhard gaan we nu overal hetzelfde meemaken wat internet met de muziekindustrie heeft gedaan. Verbazing hoeft dat niet te wekken, want de voortschrijdende mediaïsering is een prima voorspeller van wat in feite al aan de hand is. We leven in een tijd van digitaal darwinisme, waarin software zogezegd de wereld opeet. Technologie maakt de gekste dingen mogelijk, denk aan de film Transformers, maar om te komen tot de juiste toepassing om business-wise succesvol te zijn moeten bedrijven de Valley of Death oversteken.
Technologie als zodanig is de “invention” maar wat je wilt is de zinvolle en succesvolle toepassing: dat is de echte “innovation”. Slaag je er niet in om die brug te slaan, dan beland je als organisatie in de beruchte “Vally of Death”.
In deze tijd van digitaal darwinisme is hyper-efficiency het leidende principe op basis van peer-to-peer (p2p) en de sharing economy. De nieuwe vraag à la Hamlet is “to disrupt or to be disrupted”. Met alle nieuwe mogelijkheden die zich blijven ontwikkelen moeten bedrijven zich doorlopend afvragen of ze met digitale middelen uitgeschakels kunnen worden. Uber (2009) en Airbnb (2008) zijn daar de moderne schoolvoorbeelden van. De mobiele bank Moven (2011) ook.
Organisaties moeten in staat zijn om een dubbele VUCA-flikflak te maken. Enerzijds kunnen omgaan met Volatility-Uncertainty-Complexity-Ambiguity en anderzijds zorgen voor Velocity-Unothodoxy-Collaboration-Awesomeness. Een goed voorbeeld daarvan is de online en realtime vertaalservice Skype Translator die Microsoft voor eind 2014 heeft aangekondigd. Decennia lang was direct machinevertalen een vergezicht met een paar jammelijke experimenten, maar opeens is het dan realiteit. Voice control idem dito. WIMP (Windows-Icons-Mouse-Pull-down) zijn we al lang voorbij, maar ook aan op het scherm tikken en aan swipen komt een eind. En sneller dan we denken.
De ultieme hoe-vraag om disruptie te vermijden, aldus Gerd Leonhard: “hoe word je zuurstof?” Met andere woorden “hoe word je onmisbaar?” Maar om die vraag zinvol te kunnen beantwoorden moet je eerst het waarom weten. De imperatief is dus inderdaad: D2D, Design to Disrupt!
Arnout de Vries
Samen met politiechef Frank Smilda schreef Arnout de Vries van TNO het boek Social media: het nieuwe DNA – revolutie in opsporing. Dat gaat over een maatschappelijk uiterst relevante visie, die van Do It Yourself politie. Social media bieden het nieuwe platform waarop we samen aan opsporing kunnen doen: de opsporing democratiseert. Social media zitten in alle lagen van de moderne genetwerkte maatschappij. Ze zijn overal en voor iedereen beschikbaar en komen nu tot in de haarvaten van de politieorganisatie (het “DNA” van elke agent).
Voor het boek is er intensief onderzoek gedaan naar virtual communities. Samen met gedragswetenschappers, organisatiewetenschappers en technici is expertkennis omgezet in concrete cocreatie-innovaties voor een veiliger maatschappij. Nederland is sociale-mediakampioen en daarom hebben De Vries en Smilda met dit boek de facto een wereldstandaard neergezet. Zo zullen ze het zelf nooit zeggen maar het is absoluut niet te veel eer.
Behalve legio voorbeelden van overal ter wereld geeft het boek ook belangrijke waarschuwingen. Met een Facebook-campagne, zoals bij de rellen in Vancouver een paar jaar geleden, kunnen via crowdsourcing in minder dan geen tijd fantastische opsporingsresultaten worden behaald. Maar burgeropsporing mag heel mooi klinken, tot burgervervolging en massaal “eigen richting” zoals dat in juridisch jargon heet, mag het natuurlijk niet leiden.
Maar de technologie dendert door, denk aan Face.com, de gezichtsherkenning op Facebook, maar ook aan Maltego en Casefile van Paterva. Tegenwoordig worden op de plaats delict behalve traditionele sporen ook de digitale sporen ervan veiliggesteld. Ook zijn er allerlei forensische apps beschikbaar, bijvoorbeeld om compositietekeningen te kunnen maken als het fysieke daderprofiel nog vers in het geheugen ligt van slachtoffers en getuigen.
Digitale ontwikkelingen mag en kan de politie niet aan zich laten voorbij gaan. Dat gebeurt ook niet maar vanzelfsprekend moet er omzichtig te werk worden gegaan. Nieuwe technologie mag niet onvoorspelbaar disruptief ingrijpen op het politiewerk. Daarom wordt er van alle kanten goed gekeken naar het overall design en naar deugdelijke implementatie daarvan.
Daan Roosegaarde
Technopoëet, kunstenaar, entrepreneur en zelfverklaard hippie met een businessplan opereert vanuit Nederland en Shanghai: http://www.studioroosegaarde.net. Innovatie is zijn passie en misschien zelfs wel zijn drijfveer. Dat wordt goed duidelijk als we twee van zijn credo’s als volgt verbinden: “flikker op met je mening, kom snel met een voorstel”, want “innovatie is het verlangen om samen iets te ontdekken”. Het is onmogelijk om jezelf te kietelen, dat moet je samen doen.
Innovatie kunnen we afdwingen door te koppelen, door van elkaar te leren. Dan moeten we drie ondankbare fasen door: die van het kan niet, het mag niet en het bestaat al. Innovatie komt nooit uit het niets, je werkt altijd verder op basis van een bestaande realiteit. Het proces is nooit copy-pasten maar copy-morphen. Een goed voorbeeld is het Smart Highway-project samen met de Nederlandse bouwreus Heijmans. De “Glowing Lines”-pilot is gedaan op de N329 bij Oss en binnenkort is versie 2.0 gereed. De Slimme Snelweg is meteen een spraakmakend exportproduct, vandaar dat Daan Roosegaarde inmiddels onder meer goed bevriend is met OCW-minister Jet Bussemaker.
Overal ter wereld is er interesse voor de vaak eenvoudige en altijd effectieve vernieuwingen van Studio Roosegaarde. Een kleine greep: roadprinters die kindertekeningen uitprinten op de weg, een park in Beijing dat de grootste smogstofzuiger ter wereld is en van 1000 kubieke meter vervuilde lucht kun je 1 smogring maken door de smurrie onder hoge druk te zetten, shirts als fietsverlichting en – ludiek – een stoel die je een stroomstoot in je achterste geeft zodra je de voor creativiteit killing woorden “ja, maar” uitspreekt.
Normaal gesproken doen we er alles aan om u op onze internetpagina’s te houden maar voor Daan Roosegaarde maken we graag een uitzondering. Ga naar de Studio-website, verbaas u, geniet en word blij!
About the author
